Το περιβάλλον του

   Ο μεμπτός βίος της Θεοδώρας και η ταπεινή καταγωγή της, από οικογένεια επαγγελματιών ηθοποιών, αποτελούσαν νομικά και κοινωνικά εμπόδια για το γάμο της με τον Ιουστινιανό. Τα κωλύματα ξεπεράστηκαν με ειδικό νόμο που εξέδωσε ο Ιουστίνος Α'. Η συμπεριφορά και ο βίος της Θεοδώρας άλλαξε ριζικά όταν έγινε αυτοκράτειρα. Ήταν γυναίκα με εξαιρετική γοητεία και δυναμισμό, όπως τη χαρακτηρίζουν ακόμη και οι εχθροί της. Συμπαραστάθηκε και βοήθησε τον Ιουστινιανό να επιδιώξει τους στόχους του. Ο ρόλος της υπήρξε σημαντικός αρκετές φορές. Είναι γνωστή για παράδειγμα η μεσολάβησή της στον αυτοκράτορα με σκοπό την καλύτερη μεταχείριση των μονοφυσιτικών ανατολικών επαρχιών. Η αυτοκράτειρα είχε περάσει ένα διάστημα της ζωής της, πριν το γάμο της με τον Ιουστινιανό, στην Αλεξάνδρεια, όπου είχε δημιουργήσει φιλικούς δεσμούς με στελέχη μονοφυσιτικών κύκλων. Η διορατικότητά της της υποδείκνυε ότι οι ανατολικές περιοχές αποτελούσαν τεράστιο δυναμικό, το οποίο δεν έπρεπε να αποκοπεί από τον κορμό του βυζαντινού κράτους. Η προσωπογραφία της, όπως και του Ιουστινιανού, απεικονίζεται στα ψηφιδωτά της Ραβέννας.

   Από τους σημαντικότερους και στενότερους συνεργάτες του Ιουστινιανού ξεχωρίζουν ο στρατηγός Βελισάριος, ο Ναρσής, ο Iωάννης Kαππαδόκης, ο Tριβωνιανός και ο Ανθέμιος. O Bελισάριος ήταν ισχυρή προσωπικότητα που θεωρείται ιδιοφυία στη στρατηγική του τακτική, αλλά και εισηγητής καινοτομιών στη στρατιωτική εκπαίδευση. Στενός συνεργάτης του αυτοκράτορα ήταν και ο Ναρσής που ανέλαβε την αναδιοργάνωση της Ιταλίας και φανέρωσε τόσο στρατιωτικές και διπλωματικές ικανότητες όσο και επιδεξιότητα στη μεταχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. Σε όλη του τη ζωή υπήρξε προστατευόμενος της Θεοδώρας. Ο Ιωάννης Καππαδόκης ήταν άνθρωπος χωρίς ιδιαίτερη παιδεία αλλά έξυπνος και με πολλές ικανότητες. Εισήγαγε μεταρρυθμίσεις στο διοικητικό και οικονομικό τομέα αλλά βρήκε ισχυρό αντίπαλο στο πρόσωπο της Θεοδώρας, η οποία και πέτυχε την απομάκρυνσή του. Ο νομομαθής Τριβωνιανός έγινε γνωστός ως το βασικό πρόσωπο της νομοθετικής μεταρρύθμισης του Ιουστινιανού, ενώ ο Ανθέμιος, μαθηματικός και μηχανικός, υπήρξε σύμβουλος του Ιουστινιανού σε αρχιτεκτονικά θέματα.